خطبه اول
تقوا
«یاایّهاالّذین امنوا کتب علیکم الصّیام کما کتب علی الّذین من قبلکم لعلّکم تتّقون» بقره/۱۸۳
ای اهل ایمان! روزه بر شما مقرر و لازم شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقررو لازم شد تا پرهیزگار شوید.
این آیه فلسفه اصلی روزه داری را با تقوا شدن بیان می کند. تقوای درعقیده، در کلام، در عمل، در برخورد با دیگران در مال و در ثروت، در جاه و شهرت و در یک کلام در تمام زوایای زندگی، چون روزه واقعی انسان را محبوب خدا می کند و به یاد آخرت می اندازد و لذا اینها زمینه ساز تقوای جامع و کامل هستند امیدواریم بتوانیم با روزه داری واقعی به مقام متّقین نایل شویم.
کسب و کار برای تأمین معاش
اشاره: مثل سالهای گذشته در خطبه های اول ماه رمضان به مسائل مورد نیاز می پردازیم. انتظار داریم ما را در پردازش این مباحث یاری و راهنمایی فرمائید.
الف- کسب و کار برای تأمین معاش
در فرهنگ دینی ما یک توجه ویژه ای نسبت به این امر دیده می شود مانند: ۱- هر انسانی تنها مالک تلاش و کوشش خودش است( و ان لیس للانسان الّا ما سعی) نجم/۳٫ ۲- کار و تلاش برای کسب روزی حلال، عبادت بلکه افضل اجزاء و عبادت است( العباده سبعون جزء افضلها طلب الحلال) کافی۵/۸۸٫ ۳- کارگر محبوب خدا و بیکار منفور اوست( انّ الله یحبّ المحترف الامین. انّ الله یبغض الشّاب الفارغ). ۴- در هیچ شرایطی نباید از کار و کوشش دست کشید. شخصی خدمت امام صادق رسید و عرض کرد من نیازمندم ولی با دست نمی توانم کار کنم و فن تجارت هم نمی دانم. حضرت فرمود: کار کن با سرت، بابری کن و خود را از مردم بی نیاز گردان(همان۷۶/۵). تلاش و کوشش برای گذراندن امور زندگی همانند جهاد در راه خدا است. الصادق(ع) الکادّ علی عیاله کالمجاهد فی سبیل الله(همان۵/۸۸). ۶- پیشوایان معصوم ما هرگز از کار کردن عار نداشتند. آنان با دسترنج خودشان به دیگران هم انفاق و بخشش داشتند. ۷- کار، فواید و ثمرات فراوانی دارد مثل عزت نفس، استقلال، محبوبیت در جامعه، اعتماد به نفس و بی نیاز شدن از مردم.
بی تردید یکی از جنبه کار و تلاش، سوداگری و تجارت و خرید و فروش است. در این خصوص هم چند نکته قابل توجه و یادآوری است:
- ضرورت آشنایی با حلال و حرام( الفقه ثمّ المتجر
- تجارت باید هم حلال باشد هم مفید به حال جامعه. بنابراین ممکن است برخی از کسب ها درآمدزا باشد اما حلال نباشد مثل خرید و فروش چیزهای حرام مثل گوشت خوک، شراب و تریاک، سلاح و مواد ممنوعه که قطعاً هم از نظر قانون هم از نظر شرع حرام است و در آن خیری نیست.
- باید در همه حال انصاف را رعایت کرد. فروشنده و تاجر با انصاف هم محبوب خدا است و هم عزیز مردم. بنابراین سودهای کلان، بی انصافی به حساب می آید و باعث نفرت مردم می شود. امام صادق(ع) وقتی دید عامل او جنس را به قیمت زیاد فروخته ناراحت شد و او را توبیخ کرد.
- از کارهای غیر شرعی و غیر قانونی باید پرهیز کرد مثل احتکار، گرانفروشی، کم فروشی، عرضه نکردن مواد مورد لزوم به قصد گران شدن و ربا گرفتن. در آغاز دو سوره کلمه ویل آمده، یکی مربوط به مال است و دیگری مربوط به آبروی افراد: ویل للمطفّفین- ویل لکلّ همزه لمزه
- باید قناعت پیشه بود و طمع گریز( عزّ من قنع و ذلّ من طمع). وقتی کاسب می تواند حبیب الله باشد و حبیب الناس، چرا حبیب الشّیطان شود و بغیض النّاس. بکوشیم تا روزی حلال به دست آوریم و محبوب خدا و خلق او شویم.
خطبه دوم
حدیث
قال رسول الله(ص): یا بنیّ لا تغفل من قراءه القرآن فانّ القرآن یحبّی القلب و ینهی عن الفحشاء و المنکر(منتخب المیزان/۵۱۶)
رمضان ماه انس با قرآن است. بی تردید قرآن هدایت گر به بهترین ها است(یهدی للّتی هی اقوم) و هدایتگر ویژه پرهیزگاران است(هدی للمتّقین) بنابراین در همه روزهای سال و به ویژه در ماه رمضان شایسته است همه قرآن بخوانند و بخوانیم چرا که قرآن به تعبیر رسول خدا دل را زنده می کند و از گناهان بسیار زشت و ناپسند و منکر جلوگیری می نماید. پس بیایید قرآن را بخوانیم، بفهمیم و عمل کنیم تا رستگار شویم.
مناسبت ها
- وفات حضرت خدیجه(س):
بنا به نقلی، در سال دهم بعثت پیامبر اسلام دو تن از حامیان اصلی خود را از دست داد. عمویش ابوطالب(ع) و همسرش حضرت خدیجه(س). از اینرو آن سال را عام الحزن(سال اندوه) نامیدند. نقل شده در ۱۰ رمضان همان سال، بانوی بزرگ اسلام جان به جان آفرین تسلیم کرد و پیامبر را به سوگ نشاند. آن حضرت شدیداً به همسر وفادارش علاقمند بود و تا پایان عمر، همواره از او به نیکی یاد می کرد چرا که او اول زن مسلمان بود و هرآنچه داشت به پیامبر اسلام تقدیم کرد و مادر فاطمه بود و بعدها مادر زن مرد شماره دو اسلام یعنی حضرت علی(ع) شد. او جزء چهار زن برتر عالم است. آسیه، مریم و فاطمه سه تن از زنان برترند و خدیجه هم به عنوان یکی از خوبان عالم است.این مصیبت را تسلیت عرض نموده و یاد و نامش را در روز بین المللی خانواده یعنی ۱۵ می برابر با ۲۵ اردیبهشت گرامی می داریم و انتظار داریم جامعه انسانی، به ویژه جامعه اسلامی از این بانوی خانواده ساز و خانواده دار، درس لازم را بگیرد و در مسیر تشکیل خانواده ای باشد همانند خانواده ای که ایشان یکی از بنیانگذارانش بود یعنی عرق مادری و عاطفه همسری و گذشت از سرمایه و تقدیم همه مایملک به همسر را باید از او آموخت و باید همانند او زیست که تا پایان عمر همسر، یاد و نامش همواره به نیکی یاد شود و ستایش گردد.
- روز نکبت یا اعلان موجودیت رژیم صهیونیستی:
در ۱۵ می سال ۱۹۴۸ مطابق با ۲۵/۲/۱۳۲۷ شمسی، با حمایت و توطئه انگلیس، رژیم جعلی اسرائیل پدید آمد یعنی ۷۱ سال پیش. این روز را روز نکبت نامگذاری کرده اند و همه ساله فسطینی ها و طرفداران آنها خشم نفرت خود را از بانیان و حامیان و جانیان صهیونیست ها بروز می دهند. سنگ بنای آن را انگلیس در سال ۱۹۱۷ میلادی یعنی ۰۲ سال پیش گذاشت که بعدها با اعلامیه ای که به بالفور وزیر خارجه وقت انگلیس مشهور شد تحقق پیدا کرد. این پیدایش و تأسیس به اتفاقات ناگواری انجامید مثل: ۱- تخریب کامل بیش از ۵۳۱ شهر و روستای فلسطینی. ۲- کشته شدن ۱۵ هزار نفر در جریان اشغال. ۳- اشغال ۷۸ درصد خاک فلسطین. ۴- مهاجرت ۷۸۰هزار غلسطینی و به روایتی ۹۸۰هزار نفر. ۵- اسیر شدن ۱۵۰هزار فلسطینی در سرزمین های اشغالی که امروز به عنوان عرب های ۱۹۴۸ شناخته می شوند.
این رژیم جعلی و اشغالگر حتی یک روز را بدون جنایت علیه فلطینی ها سپری نکرده است گرچه در این چند سال اخیر گروههای مقاوم فلسطینی ابتکار عمل را بدست گرفته و برای چندمین بار در چند روز اخیر او را به شکست خفت بار کشاندند و نتانیاهو آتش بس را پذیرفت چرا که در ۴۸ساعت حدود ۷۰۰ موشک به سرزمین های اشغالی شلیک کردند و آینده اسرائیل را به مخاطره انداخته اند. ما امیدواریم به زودی شاهد نابودی کامل اسرائیل باشیم.
- پیام قاطعانه برجامی ایران به آمریکا و اروپا:
سرانجام پس از عهدشکنی آمریکا در خروج از برجام در یکسال پیش و انفعال سه کشور اروپایی(انگلیس و فرانسه و آلمان) و وقت گذرانی آنها و بی توجهی ایشان نسبت به تعهدات برجامی خودشان در خصوص ایران و هشدارهای مقامات کشورمان به آنها که ما این وضع را تحمل نخواهیم کرد، در روز چهارشنبه شورای عالی امنیت ملی با انتشار بیانیه ای، تصمیم قاطع ایران را در این خصوص اعلان کرد و ریاست جمهور(دکترروحانی) با نگارش نامه ای به پنج کشور برجامی و توضیح ایشان برجام وارد فاز جدیدی شد. مقامات کشورمان اعلان کرده اند ما بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام تصمیم گرفتیم تا از فروش مازاد بر ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده و مازاد بر ۱۳۰ تن آب سنگین به کشورهای دیگر خودداری کنیم و دو ماه فرصت می دهم تا طرف هیا مقابل به خود آیند که اگر چنین نشد تصمیم های دیگری خواهیم گرفت و این به معنای خروج از برجام نیست بلکه هم چنان در برجام هستیم و منتظر اقدام می مانیم.
این تصمیم موج جدیدی را در دنیا ایجاد کرده و برخی دشمن ها را هم در پی خواهد داشت و باز سیاست هویج و چماق مطرح خواهد شد و حرف و نقل هایی صورت خواهد گرفت اما باید گفت چیز تازه ای نیست. در هر صورت ملت ایران ضمن پشتیبانی از این تصمیم، هشیاری خود را حفظ خواهد کرد و به یاری خدا پیروز میدان خواهد بود.
- تذکرات پایانی:
- سه شنبه ۲۴ اردیبهشت روز لغو امتیاز تنباکو به فتوای آیه الله میرزا حسن شیرازی در سال ۱۲۷۰ ش(۱۲۸سال پیش) است. ضمن گرامیداشت این روز بزرگ یادآور می شویم اگر نفوذ روحانیت باشد و حمایت مردم، بزرگترین استعمارگر هم هیچ غلطی نمی تواند بکند. پس باید به هوش بود و از سرمایه بزرگ مرجعیت دینی حمایت و بدان افتخار باید کرد.
- انتظار داریم کشاورزان محترم فریب دلالان را نخورند و نکند به بهانه گران شدن گندم و جو، ازفروش آن به مراکز دولتی خودداری کنند و یا به دلالان از خدا بی خبر آنرا بفروشند که آنها توسط بیگانگان آنرا به خارج از کشور بفروشند و ملت ما آسیب ببیند. متوجه دسیسه دشمن باشند چرا که در فلسطین، اسرائیل ها خانه مردم را به قیمت بیشتری خریدند و صاحبان خانه ها آواره بیابانها شدند.
- از مسئولان هم انتظار می رود بیش از این به فکر مردم باشند و با نظارت دقیق، دست واسطه ها را کوتاه کنند تا به مردم آسیب کمتری وارد شود.
- از مردم هم می خواهیم فریب تبلیغات فضای مجازی را نخورند و همانند جریان گران شدن بنزین، کشور را در مسیر گرانی خودساخته قرار ندهند که هر وقت یک چیزی را نایاب اعلان می کنند یک روز پیاز و یک روز ماکارونی و روز دیگر چیز دیگر. باید به هوش بود.