خطبه اول
تقوا
« یا ایّهاالّذین امنوا کتب علیکم الصّیام کما کتب علی الّذین من قبلکم لعلّکم تتّقون» بقره/۱۸۳
ای کسانی که ایمان آورده اید، روزه بر شما مقرر شده است،همانگونه که بر کسانی که پیش از شما بودند مقرر شده بود، باشد که پرهیزکاری کنید.
پس از ندای زیبای ( یا ایهاالّذین امنوا) حکم وجوب روزه را بیان کرده است. در بیان این حکم، ظرافت هایی دیده می شود از جمله: ۱- مخاطب قرار دادن مومنان به بهترین نوع ۲- می گوید این تنها شما نیستید که مکلف به روزه داری شده اید بلکه قبل از شما هم مردمانی ، مکلف به انجام آن بوده اند ۳- به بیان فلسفه آن نیز اشاره ای صورت گرفته است که عبارت است از کسب تقوای الهی.
نکته: اگر روزه داری منجرّ به پیدایش تقوا نگردد معلوم می شود روزه کامل نبوده است.
سبک زندگی دینی
[توحید عالمانه] علم و آگاهی: از آیات متعدد قرآن به روشنی بر می آید که خدای احد واحد معبود همگان، بر همه اشیاء و بر همه افراد و بر تمامی عوالم موجود، علم و آگاهی دارد. این آگاهی، منحصر در زمانی خاص یا مکانی معیّن یا شرایط ویژه نیست. و اعلموا نّ الله بکل شیء علیم(بقره/۲۳۱)- بدانید که خداوند نسبت به همه چیز علم دارد و آگاه است. یعلم سرّکم و جهرکم و یعلم ما تکسبون(انعام/۳)- پنهان و آشکار شما را می داند و نیز آنچه بدست می آورید. یعلم ما یلج فی الارض و ما یخرج منها و ما ینزل من السماء و ما یعرج فیها(حدید/۴)- و آنچه را در زمین فرو می رود می داند و آنچه را از آن خارج می شود و آنچه از آسمان نازل می گردد و آنچه به آسمان بالا می رود مانند دانه های گیاهان که در زمین فرو می روند و معادن و گنجهایی که از آن ظاهر می شود و چشمه های آب زلال که از زمین می جوشد و اشعه حیات بخش آفتاب و دانه های باران که از آسمان ریزش می کنند و فرشتگان و ارواح و اقسام پرندگان و ابرها که به بالا می روند همه و همه را می داند. و در سوره ق/۱۶-۱۸ می فرماید: ما خود، انسان را آفریدیم{ و نعلم ما توسوس به نفسه و نحن اقرب الیه من حبل الورید- و از وسوسه های پنهانی نفس او آگاهیم و ما از رگ گردن به او نزدیک تریم.} راستی چه تعبیر شگرفی! علم خدا به نیّات درونی و وسوسه های انسانی در این آیه مطرح شده است و فرموده ما از شاه رگ او به خود او نزدیک تریم. ورید ، رگ گردن را گویند و یا رگ اصلی که به قلب متصل است و خون را به آن می رساند و از آنجا به تمام بدن پخش می گردد که درواقع رگ حیات و حیاتی انسان است. خدا می فرماید ما از این هم به اونزدیک تریم. و مولا علی(ع) می فرماید: یعلم عجیج الوحوش فی الفلوات و معاصی العباد فی الخلوات و اختلاف النّینان فی البحار الغامرات و تلاطم الماء بالرّیاح العاصفات(نهج البلاغه /خ۱۹۸)- خداوند صدای نعره وحوش را در دل کوهها و بیابانها می داند هم چنین معاصی بندگان را در خلوتگاهها و آمد و شده ماهیان را در دریاهای ژرف و پیدایش امواج وچین و شکن های آب را به وسیله بادها.
نکته: وقتی انسان معتقد شد به این که هیچ چیز و هیچ کس، در هیچ زمان و مکان و در تحت هیچ شرایطی از منظر و محضر و علم و آگاهی خدا دور نیست و او آگاهی کامل و مطلق بر همگان دارد طبیعتاً چنین عقیده ای در رفتار و گفتار و برخورد او اثرگذار خواهد بود و همین اندیشه به او سمت و سو می دهد تا در جهت کسب رضایت خداوند حرکت کند و هرگز به خودش اجازه نافرمانی و معصیت و ایستادگی در مقابل فرمانهای او را نمی دهد.
گفته اند عالمی موقع خداحافظی از استادش از او موعظه ای خواست و آقا فرمود همیشه این آیه به یادت باشد. الم یعلم بانّ الله یری- آیا انسان نمی داند که خدا می بیند؟(علق/۱۴). وقتی انسان علم دارد به آگاهی خداوند و او را معصیت می کند واقعاً باید بسیار جسور و بی ادب باشد چرا که در محضر خداوند به گناه و نافرمانی او می پردازد. شخص توبه کاری را دیدند که پس از توبه، مرتّب عجز و لابه و ناله و فریاد دارد به او گفتند توبه کردی پس این گریه هایت برای چیست؟ در خطاب به خدا این بیت را می خواند و می گریست.
گیرم که تو از سر گنه درگذری زان شرم که دیدی که چه کردم چه کنم؟
خطبه دوم
قال النبی(ص): التّقوی التّقوی، احذروا السّاعه( غرر الفصاحه/۲۵۳)- تقوا را تقوا را (مراقبت کنید) از ساعت(هول قیامت) قیامت برحذر باشید.
در میان بیانات معصومین(ع) تقوا، بیشترین کاربرد را دارد و برای رعایت آن توصیه هایی با الفاظ گوناگون به چشم می خورد از جمله در همین بیان کوتاه.
از عبارت بعدی استفاده می شود که به وسیله تقوا می توان بر مشکلات قیامت فائق آمد یعنی بهترین زاد راه برای آخرت کسب تقوای الهی است.
مناسبت ها
۱٫ حلول ماه مبارک رمضان: بر اساس نقل معتبر، فرمان روزه داری با نزول آیه ۱۸۳ بقره در سال دوم هجری صادر شد. در این آیه از مؤمنان خواسته شده تا همانند پیشینیان که روزه بر آنها واجب بوده و روزه می گرفتند اینان هم روزه بگیرند تا به فلسفه آن یعنی رسیدن به تقوای الهی برسند( …لعلّکم تتّقون). به تعبیر امام راحل، ماه رمضان که ماه ضیافت الیه است و شهرالله الاکبر است با دعوت به ترک ، همراه است ترک هوی و هوس ها، ترک منیّت ها، ترک خوردن ها و آشامیدن ها، ترک شهوات و … این ها برای این است که انسان دارای اراده ای قوی و نیرومند، عواطفی سرشار و ایمانی استوار گردد و به مقام والای انسانیت برسد. روزه دار باید همانگونه که از خوردن و آشامیدن و مبطلات خودداری کند از گناهان نیز خود را دور بدارد و اعضا و جوارحش را کنترل کند تا بتواند به نورانیّتی خاص نایل شود. باید با استقبال از این ماه شریف و گرامیداشت مقدم رمضان ، خود را مهیا کنیم تا بتوانیم از بهترین ماه، بهترین شب و روز، بهترین ساعات و دقایق، بهترین استفاده ها را داشته باشیم و با حضور در مساجد برای نماز جماعت، یادگیری احکام و اخلاق و عقاید دینی و قرائت قرآن و کمک به فقرا و نیازمندان از فیوضات رمضان بهره مند گردیم انشاءالله.
۲٫ دو روز به یاد مادنی: الف- پانزده خرداد، ب- چهاردهم خرداد. هرچند تا قبل از ۱۵ خرداد سال ۴۲، حرکت های مخالف دستگاه پهلوی کم و بیش در جریان بود اما نوعاً این معارضه ها، جنبه صنفی و گروهی داشت آن هم در سطحی محدود ولی از سال ۱۳۴۱ که امام راحل مخالفت خود را با تصمیمات دولت وقت و فساد دستگاه سلطنت پهلوی آغاز کرد در سال ۴۲ با قیام عمومی مردم در سطح کشور همراه شد و هزاران نفر در این قیام کشته و مجروح شدند و ظلم و ستم شاه به اوج خود رسید. امام پس از زندانی و آزاد شدن، از جنایات دستگاه حاکمه فریاد زد و حادثه ۱۵ خرداد را کوبنده و برای همیشه آنرا عزای عمومی اعلان کرد. این حرکت و مخالفت ادامه داشت تا به تبعید رهبر انقلاب(حضرت امام) منجر شد و پس از ۱۴ سال مجدداً در سال ۵۶ با شهادت حاج آقا مصطفی سربرآورد و با گسترده شدن و علنی شدن مخالفت ها به پیروزی انقلاب در سال ۵۷ منجر شد . همان چیزی که امام انتظارش را داشت( سالها می گذرد حادثه ها می آید انتظار فرج از نیمه خرداد کشم) آری آن کشتار و این مقاومت بالاخره ثمر داد و نظام شاهنشاهی را ویران و نظام جمهوری اسلامی تثبیت شد. ما این روز بزرگ را به همه آنانکه نقش عظیمی در پیدایش آن داشته اند تبریک گفته و برای شهیدان آن، آرزوی درجات والا را داریم و به روان مطهر امام درود و صلوات نثار می کنیم.
امام راحل که پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا ده سال رهبری نظام را بر عهده داشتند سرانجام در چهارده خرداد سال ۶۸ دعوت پروردگار را لبّیک گفت و به لقاءالله پیوست آن هم با بیان شیرین خودش که” من با دلی آرام و قلبی مطمئن و روحی شاد و خیری امیدوار به فضل و رحمت الهی از خدمت برادران و خواهران مرخص و به سوی جایگاه ابدی سفر می کنم و به دعای خیر شما امیدوارم. “رفتن امام موجی از غم و اندوه و نگرانی بوجود آورد و بدرقه ۱۰ میلیونی را بدنبال داشت. خبرگان رهبری در عرض چند ساعت به گزینش رهبری انقلاب پرداختند و جانشینی صالح برای امام را برگزیدند( حضرت آیه الله العظمی خامنه ای). او که به تعبیر حضرت امام، بزرگ شده ایشان بود و آشنای به مسائل دینی و اجتهاد و همچون خورشید درخشان بود برای رهبری انتخاب شد که به لطف الهی، ۲۷ سال است که رهبری را به عهده دارد و توانسته است انقلاب را از گردنه ها و از میان توطئه ها و فتنه ها عبور دهد و کشور را در اوج اقتدار و عظمت نگه دارد و با چشمانی باز و رهنمودهایی ارجمند ،همواره انقلاب را از خطر دشمنان خارجی وایادی داخلی آنان را حفظ کرده و به دشمن اجازه حضور در پیکره نظام را نداده است و با تبیین خط امام از امام و مقاصدش به خوبی دفاع نموده و به همگان یادآور شده که این انقلاب بی نام خمینی در هیچ کجای عالم شناخته شده نیست. ما این روز را از سوئی تسلیت و از سوی دیگر به همگان به ویژه نمازگزاران تبریک عرض می کنیم.
۳٫ تحولات منطقه در یک نگاه: با وجود توطئه های سنگین دشمن و فتنه انگیزی عوامل مزدور آنها، به لطف الهی کشور ما در میان کشورهای منطقه در اوج آرامش و اقتدار است و ایران و اندیشه انقلابی اش مورد توجه مردم آزاده دنیاست. از جنایات جلادان داعش گرفته که برای ترساندن مردم شیعه، کودکی را می دزدند او را سر می برند و بدنش را کباب می کنند و آنرا داخل سینی گذاشته و به خانواده اش تحویل می دهند تا حمایت و پشتیبانی بعضی از قدرتها و حکومت های منطقه ای مثل ترکیه، قطر، عربستان و برخی دیگراز کشورها که هدفشان ایران است و ناامن کردن آن ، همه و همه به عنایت الهی توطئه شان خنثی و فعالیت هایشان بی ثمر است به قول حافظ: ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست عرض خود می بری و زحمت ما می داری. آنها روز به روز بی آبروتر شده و ما محترم تر. الحمدلله الذی جعل اعدائنا من الحمقاء. مثلاً نقش آفرینی عربستان در منطقه را ملاحظه کنید که چقدر بی آبرویی و گستاخی دارد. ۱- اخیراً درصدد علنی کردن روابط خود با اسرائیل هستند که قطعاً بیشترین زیان را فلسطینی ها خواهند دید ۲- تمام بحرانهای منطقه ای را این کشور و سران مرتجع آن هدایت و پشتیبانی می کنند. ۳- سرکوبی انقلاب بحرین را اینها به عهده دارند. ۴- حمله نظامی به یمن را بیش از ۱۵ ماه است که در حال انجام هستند. ۵- مخالفت با نظام بشاراسد در سوریه را اینها علنی و پشتیبانی می کنند. ۶- و اخیراً جلوگیری از حج زائران ایرانی. که ان شاءالله به زودی زود نابودی شان تسریع خواهد شد.
تذکرات پایانی
• بیستم خرداد یادآور شهادت مظلومانه حضرت آیه الله سید محمدرضا سعیدی است. ایشان در سال ۴۹ در زیر شکنجه به شهادت رسید. جمله ای از ایشان معروف است و آن اینکه دشمن خمینی، کافر است اگر خونم را بر زمین بریزند قطره قطره خون من فریاد خواهد زد: خمینی خمینی. یاد و نامش گرامی باد.
• هم چنین در چنین روزی بنی صدر با حکم امام از فرماندهی کل قوا عزل شد که این خود رفته رفته زمینه طرع عدم کفایت سیاسی رئیس جمهور وقت را فراهم کرد.
• توصیه می شود به همگان که همه حرمت ماه رمضان را حفظ کرده و پاس بدارند. آنها که می توانند با روزه داری و آنها که نمی توانند با خودداری از قداست شکنی حریم آنرا محفوظ بدارند. مبادا مکانهای عرضه مواد غذایی مثل رستورانها، اغذیه فروشی ها به صورت علنی فعالیت کنند و به جلب مشتری بپردازند. باید مکانهایی خاص برای مسافران در نظر گرفته شود تا حرمت رمضان حفظ گردد. هرگز هیچ کس به خودش اجازه ندهد تا با روزه خواری علنی به مقدسات دینی توهین بشود. باید با امر و نهی و اگر اثر نکرد از طریق اعمال قانون ، جلو قانون شکنان را گرفت. بار دیگر به برپایی جلسات انس با قرآن و بهره گیری از ماه رمضان به نحو احسن توصیه می کنیم.