خطبه اول
تقوا
الف- … و قدّموا لانفسکم و اتّقواالله و اعلموا انّکم ملاقوه و بشّر المؤمنین. (بقره/۲۲۳)
و چیزی برای خود پیش فرستید و خدا ترس باشید و بدانید که محققاً نزد خدا خواهید رفت. و( ای رسول ) اهل ایمان را بشارت ده.
در این بخش از آیه چند سفارش وجود دارد: ۱- عمل خیر را پیشاپیش خود فرستادن. ۲- رعایت تقوای الهی. ۳- علم به اینکه شما خدا را ملاقات خواهید کرد.
و در پایان می فرماید: و تو ای پیامبر به مؤمنان بشارت بده. از ذیل آیه می توان فهمید کسانی که دارای این خصلت ها و برنامه ها باشند اهل ایمانند که بشارت الهی نصیبشان خواهد گشت.
سبک زندگی دینی
« توحید عالمانه» گفتیم اصول دین باید بر اساس تحقیق باشد نه گمان و تقلید. یکی از اصول عقیدتی ما مسلمانان ، توحید است. عقیده به توحید باید متکی به علم و آگاهی و دانش و بینش باشد تا بتواند در جان انسان ریشه بدواند و بتواند ثمربخش و اثرگذار و مفید در زندگی باشد. توحید اصل مشترک میان همه موحّدان عالم است. هیچ پیامبری و هیچ منادی الهی را در هیچ جای از کره زمین و در هیچ زمانی، نمی توان پیدا کرد که سرود توحید بر لب نداشته و به سوی آن دعوت نکرده باشد.
در اسلام نیز یک اصل مهم دینی و عقیدتی که نقش اساسی و حیاتی در عقیده و اندیشه و انگیزه و عمل و رفتار آدمی دارد توحید است. توحید به قدری با اهمیت است که وقتی مشرکان قریش به ابوطالب پیشنهاد دادند تا به پسر برادرش محمد بن عبدالله(ص) بگوید ، کاری به خدایان ما نداشته باشد ، تا در عوض هرچه بخواهد در اختیار او قرار می دهیم و به او زن، ثروت و ریاست می دهیم ، ایشان سوگند یاد کرد که اگر همه هستی را به من بدهند دست از این دعوت (یکتاپرستی) برنمی دارم. رسول خدا فرمود من تنها یک پیشنهاد دارم، اگر قریش بپذیرند من دیگر به آنان کاری ندارم. آنها با خوشحالی گفتند هرچه بگوید می پذیریم. فرمود عموجان به آنان بگو من از آنان می خواهم که بگویند( لااله الالله) یعنی عقیده به توحید پیدا کنند و بس. آنها به محض شنیدن این سخن به خشم آمدند و گفتند همه دعوای ما بر سر این است که ما نمی خواهیم این همه خدای محسوس و ملموس و رنگارنگ و با شکل های مختلف و با جسم های گوناگون سنگی و چوبی و نقره ای و طلایی و خرمایی با یک خدای نادیده که محمد مدعی آن است عوض کنیم ، خیر؛ ما این را نمی پذیریم.
آری توحید که پیامبران ، منادیان و دعوتگر به آن بوده اند اصلی است اساسی، تأثیرگذار و نقش آفرین و سازنده.
اقسام توحید:
در یک تقسیم بندی، آنرا به دو قسم تقسیم می کنند: نظری و عملی. توحید نظری بر سه قسم است: ذاتی، صفاتی، افعالی. بنابراین ما در مجموع چهار قسم توحید داریم.
توضیح: ۱- توحید ذاتی: یعنی ذات او یگانه است. یک حقیقت، بنام خدا بیشتر در عالم وجود ندارد.
۲- توحید صفاتی: صفات خداوند عین ذات اوست. نه زاید بر آن و نه عارض بر ذات. در انسان مثلاً خود او یک حقیقت است و علم و قدرت و مالکیت او چیزی دیگر است. اول خودش بوده اما علم و قدرت و ثروت نداشته بعداً آنها را به دست آورده است ولی صفات خدا اینگونه نیست بلکه عین ذات اوست. نه اینکه یک وقت خدا بوده ولی علم وقدرت مثلاً نداشته و بعداً برای او به وجود آمده است.!!
۳- توحید افعالی: یعنی هرکاری در عالم انجام می شود یا از افراد صادر میگردد به نوعی از اراده و قدرت او ناشی می شود. هیچ کاری صورت نمی پذیرد و هیچ اتفاقی نمی افتد مگر با اراده خداوند. اگر زاد و ولدی اگر مرگ و میری اگر شفا و سلامتی اگر فقر و بیماری و در یک کلمه حتی اگر یک برگی از درخت می افتد با اذن و اراده خداوند است. همه کارها به دست اوست. ماشاءالله کان و ما لم یشأ لم یکن- هرچه خدا خواست همان شد *هرچه دلم خواست نه آن شد.
۴- توحید عبادی: وقتی کسی معتقد شد همه کاره در نظام هستی ، یک حقیقتی به نام الله – خدا – است و دیگران همه عبد و مخلوق اویند ، باید عبادت و بندگی اش را هم خالص برای او قرار داده و تنها او را عبادت کرده و بپرستند و از او اطاعت نمایند و از هرکسی که او دستور داده پیروی کنند. این را می گویند توحید عبادی که همان توحید عملی است.
دو نکته: الف- گویند عالمی تفسیری بر قرآن نوشته بود و آنرا برای سلطان وقت می برد تا جایزه ای دریافت کند. شخصی حکیم به او برخورد کرد و پرسید کیستی و کجا می روی؟ گفت تفسیر نوشته ام و به نزد سلطان می روم. پرسید آیا تو تفسیر یاد داری؟ گفت آری. درخواست کرد که تفسیر ایاک نعبد و ایاک نستعین را برایش بازگو کند. شروع کرد به گفتن که آن حکیم گفت اگر تو از دانش تفسیر برخورداری چرا توجه به مضمون این آیه نداری. مگر نمی گویی خدایا تنها از تو یاری می جویم پس چرا نزد سلطان می روی؟
ب- از روایات استفاده می شود اگر کسی بگوید: چنانچه فلانی نبود من هلاک شده بودم شرک است چرا که باید تنها خدا را همه کاره بداند نه فلان و بهمان را باید بگوید خدا عنایت کرد و مشکل مرا به دست فلانی حل کرد.
خطبه دوم
قال الامام الکاظم(ع): انّ لقمان قال لابنه… یا بنیّ انّ الدّنیا بحر عمیق قد غرق فیه عالم کثیر، فلتکن سفینتک فیها تقوی الله و حشوها الایمان و شراعها التّوکل و قیّمها العقل و دلیلها العلم و سکّانها الصّبر.( کافی۱/۱۶)
امام کاظم (ع) بنقل از لقمان حکیم فرمود :او به فرزندش گفت : پسرم؛ دنیا دریائی ژرف است که در آن بسیاری غرق شده اند. پس باید کشتی تو از جنس تقوای الهی باشد ، بار آن ایمان ، بادبانش توکّل،متولّی آن عقل ، راهنمایش علم و ابزار حرکت دهنده و نگهدارنده آن صبر باشد .
- از نقل این سخن اهمیت آن استفاده می گردد چرا که امام می توانست از خودش چیزی بگوید.
- دنیا حقیقتاً دریاست که بدون کشتی ، هرکسی پای در آن بگذارد غرق می شود.
- کشتی در دنیا باید از جنس تقوا باشد با این مشخصات: بارآن ، ایمان به خدا، بادبانش توکّل، متولی آن عقل، راهنمایش دانش و سکّان آن شکیبایی.
مناسبت ها
- دو مناسبت مهم دینی: الف- ۲۵ رجب سالروز شهادت مظلومانه حضرت امام موسی کاظم(ع) است. آن حضرت که بیش از بقیه امامان(ع) در حبس و زندان و شکنجه، روزگار گذرانیده بود سرانجام در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ه.ق در زندان هارون در بغداد توسط یک زندانبان یهودی پس از شکنجه های بسیار به شهادت رسید. این مصیبت را به امام زمان(عج) و همه شیعیان تسلیت عرض می نمائیم.
ب- بعثت حضرت خاتم الانبیاء محمد مصطفی(ص) این اتفاق در سن چهل سالگی ایشان در غار حرا در شمال مکه در ۱۳ سال قبل از هجرت روی داد. نزدیک به ۷ قرن بود که از پیامبر اولوالعزم خبری نبود. جهان در جاهلیت و بربریت و شرارت و ناامنی به سر می برد. مردم از نظر اعتقادی و عملی و اخلاقی زیر صفر بودند. ظلمت و تاریکی همه جا را فرا گرفته بود تا اینکه خداوند عنایت کرد و به بنده برگزیده اش مأموریت داد تا جامعه بشری را از تاریکی ها به نور هدایت کند و با تلاوت آیات الهی و تزکیه و تعلیم مردم را با تعالیم انسان ساز اسلام آشنا کند و ایشان را از گمراهی ها برهاند و چنین نیز شد. الان که از آن تاریخ ۱۴۶۰سال می گذرد بیش از یک میلیارد و نیم پیرو دارد و آموزه های او در قرآن کریم در پیش دید مردم دنیا قرار گرفته و سخن زیبای «انّما بعثت لاتمّم مکارم الاخلاق» او زبانزد همه مسلمانان است و مجد و عظمت آئین او و سنّت دیرپای محمّدی در همه جا نمایان است. این بعثت مبارک باد.
- سخنان مهم رهبر معظم در دیدار با کارگران: همه ساله ۱۱ اردیبهشت به عنوان روز کار و کارگر در همه عالم از جمله کشور ما گرامی داشته می شود و طبق رسم هرسال، هزاران تن از مردم شریف و جامعه کارگری خدمت آقا می رسند و ایشان هم رهنمودهایی به همه به این مناسبت دارند امسال نیز این اتفاق شکل گرفت و دیروز مطالبی اساسی بیان فرمودند از جمله: ۱- در فرهنگ دینی ما کار ارزش دارد و باید برای کار سخت کوشانه، فرهنگ سازی کرد. ۲- جامعه کارگری، شرافتمندانه و عزّتمندانه در مقابل خواست کسانی که می خواستند آنان را در مقابل انقلاب اسلامی قرار دهند مقاومت کرد. ۳- تقویت تولید داخلی ستون فقرات حل مشکلات اقتصادی کشور است. ۴- در شرایط تحریم هم تقویت تولید امکان پذیر است( چنانکه در زمینه هایی داشته ایم). ۵- استحکام داخلی کشور حتی در مذاکره هم اثر می گذارد. ۶- سیاست تقویت تولید برای سرمایه گذار، کارگر، مصرف کننده، سیاست گذار و قانون گذار دستگاهای نظارتی مبارزان با قاچاق، مبارزان با فساد و دولت لوازمی دارد. ۷- همگان باید بر مصرف کالای داخلی اصرار کنند و دولت مطلقاً کالای خارجی مصرف نکند. ۸- کلید حل مشکلات اقتصادی در لوزان و ژنو و نیویورک نیست ، در داخل کشور است.
ما فرا رسیدن این روز را به همه اقشار مردم به ویژه کارگران تبریک می گوئیم.
- روز و هفته معلم: ۱۲ اردیبهشت سالروز شهادت استاد مطهری را روز و آغاز هفته معلم نامگذاری کرده اند تا اولاً جامعه ، به تکریم علم و عالم و معلم بپردازد و ثانیاً همه دست اندرکاران تعلیم و تربیت با الگو قرار دادن استاد مطهری به رسالت تعلیم و تربیت الهی خود بهتر و بیشتر آگاه شوند و عمل نمایند. استاد مطهری دارای ویژگی هایی بود که سزاوار است همه معلمان و مربیان جامعه ما در سطح خودشان تلاش کنند تا همانند او باشند. برخی از آن ویژگی ها عبارتند از:
- برخورداری از علم و ایمان
- تواضع و فروتنی
- تسلیم و تعبد
- دلسوزی و تعهد
- جهان شناسی و زمان شناسی
- بیداری و بیدارگری
- قرآن محوری و نهج البلاغه مداری
- رعایت ادب در گفتار و رفتار
- استفاده فراوان از وقت و زمان
- نشر معارف دین از راه قلم و زبان و …
آری اینها و جز اینها بود که او را محبوب امام و امت قرار داد و امام او را و آثارش را مفید برای اسلام معریف کرد و فرمود: اساتید و دانشجویان و حوزه ها اجازه ندهند تا با دسیسه هایی آثار این استاد که همه ارزشمند است فراموش بشود. یاد و نامش گرامی باد و این روز برای همگان مبارک باد.
- تذکرات پایانی:
- امروز به عنوان روز خلیج فارس نامگذاری شده تا از یک تحریف تاریخی جلوگیری به عمل آید.
- هم چنین روز عملیات بیت المقدس در سال ۶۱ می باشد که فتح عظیم خرمشهر را در پی داشت.
- زورآزمایی زورگویان و مزدوران آنها در میدانهایی مثل سوریه، یمن، عراق، افغانستان، پاکستان هم چنان ادامه دارد و ما امیدواریم با بیداری و وحدت مسلمانان مشکلات جامعه اسلامی برطرف گردد و مسلمانان با اتحاد و انسجام کامل درصدد بازیافتن عظمت از دست رفته خود باشند.
- رفته رفته دزدی و جنایت آمریکایی ها در مورد اموال جمهوری اسلامی ایران ابعاد تازه تری به خود می گیرد و می رود که این جنایت باعث آبروریزی چپاولگران گردد.
- هفته شوراها و شهروند را گرامی داشته( ۹تا۱۵) اردیبهشت و برای همه آنان و دهیاران و شهرداران آرزوی موفقیت داریم.
- هفته سلامت را هم در حال سپری کردن داریم. مسئولان توصیه می کنند با توجه به فراگیر شدن بیماری دیابت ، مردم با تغذیه سالم و ورزش و تحرک لازم به فکر سلامت خودشان باشند. و امیدواریم حج امسال با امنیت و عزت مسلمانان برگزار گردد.