خطبه ۱۳ تیرماه ۹۳

خطبه اول

تقوا در قرآن

«یا ایهاالذین امنوا اصبروا و رابطوا و اتقوا الله لعلکم تفلحون»( آل عمران/۲۰۰)

ای کسانی که ایمان آورده اید( در برابر مشکلات و هوسها) استقامت کنید و در برابر دشمنان( نیز) پایدار و استوار باشید و از مرزهای خود مراقبت کنید و از خدا بپرهیزید شاید رستگار شوید.

نکته: فعل رابطوا که از ماده رباط گرفته شده و مصدر آن مرابطه است معنای وسیعی دارد که همه نوع آمادگی برای دفاع از خود و جامعه اسلامی را شامل می گردد و از دفاع نظامی گرفته تا دفاع فرهنگی و عقیده. در روایتی علمای شیعه را مرابطان دانسته است یعنی مرزداران فرهنگی.

۱-      دعوت از مؤمنان برای اجرای برنامه های چهار ماده ای جهت رسیدن به رستگاری.

۲-      مواد چهارگانه عبارتند از: الف- صبر و پایداری در برابر هوسها و سختی ها و مشکلات  ب- صبر و مقاومت در برابر دشمنان  ج- مراقبت از مرزهای مادی و فرهنگی  د- رعایت تقوای الهی.

۳-      معلوم می شود در عین برخورداری از ایمان باید پیوسته ملازم این امر چهارگانه بود.

۴-      تا این مواد اساسی تحقق نیابد رستگاری حاصل نشود پس باید در این جهت کوشا بود.

بحث خطبه اوّل:

حیات طیبه یا حیات معنوی

اشاره: در چهار جمعه ای که در رمضان قرار داریم ان شاءالله بحثی مستقل با عنوان یاد شده خواهیم داشت.( حیات طیبه یا حیات معنوی)

مقدمه: خداوند حّی و قیّوم با اراده خویش هستی را آفرید و انسان را گل سرسبد آن معرفی کرد و قرار داد.

 چند نوع حیات قابل تصور است: حیات جمادی، حیات نباتی، حیات حیوانی و بالاخره حیات انسانی. که به نوبه خود به دو بخش تقسیم می گردد: ۱- حیات مادی و فیزیکی  ۲- حیات معنوی. آنچه در این بحث مورد نظرما است حیات معنوی است که انسان باید از آن برخوردار باشد چرا که فلسفه دین و دینداری ایجاد و تقویت همین زندگانی است: یا ایهاالذین امنوا استجیبوا لله و للرسول اذا دعاکم لما یحییکم( انفال/۳۴) پذیرش و اجابت دعوت خدا و رسول برای رسیدن به حیات واقعی است که همان حیات معنوی می باشد وگرنه مردم و به ویژه مؤمنان که مورد خطاب قرار می گیرند حیات ظاهری و فیزیکی و مادی دارند. پس هدف از ارسال پیامبران و انزال کتابهای آسمانی این است که بشر به حیات واقعی برسد که از آن به حیات طیبه نیز تعبیر می شود. گفتنی است تا انسان در این دنیا به حیات پاکیزه نرسد در آخرت هم از آن بهره مند نخواهد شد. انسان اگر می خواهد به این حیات پاکیزه برسد باید خود را ملزم کند تا به چهار رابطه اساسی بیاندیشد و آنها را عملیاتی و کاربردی نماید: ۱- رابطه با خود   ۲- رابطه با خدا  ۳- رابطه با خلق  ۴- رابطه با خلقت. نکته قابل توجه این که اسلام بر معرفی، ایجاد و تقویت این چهار رابطه اصرار و تأکید می ورزد و اساساً بخشی عظیم از آموزه هایش بر همین روابط استوار است چه اینکه تااین روابط، ایجاد یا اصلاح نشوند حیات به معنای واقعی آن شکل نخواهد گرفت. ما به خواست خداوند سعی می کنیم تا با توجه به وقت و حوصله مخاطبان به بازخوانی و بازگویی این ارتباطات بپردازیم تا در وقت مناسب به توضیح و تبیین بیشتر این بحث پرداخته شود.

الف- رابطه انسان با خود: برای ایجاد رابطه با خود باید انسان به جایگاه و پایگاه و موقعیت ویژه خود توجه کند. قرآن کریم انسان را موجودی می داند که همه هستی در خدمت اوست { خلق لکم ما فی الارض جمیعاً }و خلقت او را بهترین خلقت معرفی می کند. {لقد خلقنا الانسان احسن تقویم} هم چنین آدم ابوالبشر را مسجود و معلم فرشتگان و جانشین خدا در زمین می شناساند. حضرت علی(ع) شاگرد  مکتب قرآن، ارزش انسان را معادل بهشت می داند و به او هشدار می دهد مبادا خود را به کمتر از آن بفروشد ( فلا تبیعوها الاّ بها). وقتی آدمی به جایگاه بلند و پایگاه ارزشمند خود توجه کرد باید بکوشد تا به مقام واقعی خود نزدیک گردد و خودش را ارزان و یا بدون بها نفروشد. لازمه چنین دریافتی این است که انسان چند مرحله را پشت سر بگذارد: مرحله اول: خودیابی. او باید خود واقعی اش را در میان ناخودها بیابد. حضرت علی(ع) می گوید:{ عجبت لمن ینشه ضاله و قد اضل نفسه فلا ینشد ها} در شگفتم از آنکه به دنبال گمشده اش می گردد در حالی که خود را گم کرده است و در صدد پیدا کردنش نیست. مرحله دوم: خود شناسی. وقتی خود را یافت خود را بشناسد. قال علی(ع): رحم الله امراً عرف قدره و لم یتعدطوره و نیز فرموده است معرفهالنفس انفع المعارف- اگر خود را شناخت که البته کاری دشوار است خواهد توانست به مراحل بعدی دسترسی پیدا کند. مرحله سوم: خود سازی. در این مرحله انسان به نقاط قوت و ضعف خود پی می برد و تلاش می کند تا نقایص را مرتفع کند و نقطه های قوت و برجسته را تقویت نماید و در یک کلمه رذایل( ضد ارزشها) را از خود دور سازد و فضایل ( ارزشها) را در خود تقویت نماید و خود سازی به معنای واقعی را در خود متجلی سازد. یعنی به همان چیزی برسد که پیامبران مأموریت ایجاد و انجامش را دارند( تزکیه) و رسول خدا به طور مشخص فرمود: انما بعثت لاتمّم مکارم الاخلاق. آری انسان خود ساخته کسی است که دارای مکارم اخلاق باشد و کسی که اینگونه باشد دارای حیات طیبه است. آنکه دارای حیات پاکیزه است همه چیزش در اختیار اوست زبان، چشم، گوش، دست، پا، فکر و … همه در اختیار او هستند و او همه آنها را در مسیر خواست خدا قرار می دهد و در یک کلمه همه کارهایش برای او خواهد بود. حضرت علی(ع) می فرماید: طوبی لمن اخلص لله عمله و علمه و حبه و بغضه و اخذه و ترکه و کلامه و صمته :خوشا به حال آنکه برای خدا عمل و علمش را دوستی و دشمنی اش را و گرفتن و رها کردنش را و سخن و سکوتش را خالص کند .آنکه اینگونه باشد برای او طوبی خواهد بود یعنی دارای حیات طیبه است که فردای قیامت از طوبی هم برخوردار می گردد. نمونه عالی دارندگان حیات طیبه امامان معصوم ما هستند که البته در مرحله بعد پیروان واقعی آنان قرار دارند.

نمونه: ۱- امام علی(ع) که خودشناس بزرگ است و رابطه با خودش را استوار نموده است بندگی خدا را مایه عزت خود معرفی می کند ( الهی کفی بی عزّاً ان اکون لک عبداً) و در نماز چنان اوج می گیرد که تیر از پایش می کشند متوجه نمی شود.

۲- همان شخصیت خودشناس و خود ساخته که دسترسی به اموال فراوانی دارد اما هرگز استفاده خصوصی از آن نمی کند. با غذایی خشن روزگار می گذراند در عین حال به دیگران از مال خود دامن دامن می بخشد. شخصی در مسجد مهمان ایشان شد و نتوانست از غذای او استفاده کند به خانه امام حسن آمد و پذیرایی شد. گفت اگر ممکن است مقداری از همین غذا را بدهید تا من بدهم به شخصی که در مسجد است و نان سفتی دارد و می خواهد افطار کند. امام حسن(ع) فرمود او بابایم علی (ع)است رئیس حکومت که خودرا ساخته است اینگونه زندگی می کند.

۳- در هوای گرم کوفه روی سکوی خانه اش می نشیند تا اگر گره به کار افتاده ای باشد مشکل او را برطرف کند.

بله آنکس که خود را یافته و شناخته و ساخته باشد اینگونه است او رابطه اش را با خود برقرار کرده و به اینجا رسیده است. بیایید ما هم اینگونه باشیم( مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاقبه رادر زندگی خودپیاده نمائیم).

خطبه دوم

تقوا در حدیث

علی(ع) فی خطبه: … او لستم ترون اهل الدنیا یصحبون و یمسون علی احوال شتّی: فمیّت یبکی و اخر یعزّی و صریع مبتلی و عائد یعود و آخر بنفسه یجود و طالب للدنیا و الموت یطلبه و غافل و لیس بمغفول عنه و علی اثر الماضی ما یمضی الباقی، الا فاذکروا هادم اللّذات و منغصّ الشّهوات و قاطع الا منیّات عند المساوره للاعمال القبیحه و استعینوا الله علی اداء واجب حقه ما لا یحصی من اعداد نعمه و احسانه.(نهج البلاغه خ۹۲)

مگر مردم دنیا را نمی نگرید که درگذشت شب و روز حالات گوناگونی دارند: یکی می میرد و بر او می گریند و دیگری باقیمانده به او تسلیت می گویند. یکی دیگر در بستر بیماری افتاده دیگری به عیادت او می آید و دیگری در حال جان کندن است و دنیا طلبی در طلب دنیاست که مرگ او را در می رباید و غفلت زده ای که مرگ او را فراموش نکرده است و آیندگان نیز راه گذشتگان را می پویند. به هوش باشید! مرگ را که نابود کننده لذت ها و شکننده شهوت ها و قطع کننده آرزوهاست به هنگام تصمیم گیری بر کارهای زشت به یاد آورید و برای انجام واجبات و شکر در برابر نعمت ها و احسان بی شمار الهی از خدا یاری بخواهید.

مناسبت ها

1. وفات حضرت خدیجه(س): در سال دهم بعثت، پیامبر اسلام دو تن از یاوران و حامیان بزرگ خود را از دست دادند حضرت ابوطالب عموی بزرگوارش را و پس از چندی همسر با وفای خویش را از دست داد و به همین سبب آنرا عام الحزن( سال اندوه و غم) نامید. حضرت محمد(ص) در دهمین روز ماه مبارک رمضان سال دهم بعثت در سوگ حضرت خدیجه نشست. او اول بانویی بود که به آن حضرت ایمان آورد و اولین همسر رسول خدا به شمار می آید. تا ایشان بودند همسر دیگری انتخاب نکرد. حضرت خدیجه با اهدای تمامی مال و ثروت خود به یاری اسلام و مسلمانان شتافت. نسل همه امامان به جز علی(ع) به او منتهی می گردد چه اینکه او مادر زهراست و زهرا همسر علی و مادر حسنین است. در آستانه رحلت، از پیامبر به خاطر کوتاهی هایش عذرخواهی می کند که پیامبر از او تشکر میکند و می گوید من از شما تقصیری ندیدم. سفارش فاطمه دختر کوچکش را به رسول خدا می نماید و بالاخره در دهمین روز از ماه مبارک رمضان جان به جان آفرین تسلیم می کند.
2. رهنمودهای گرانسنگ مقام معظم رهبری: معظم له در طی سه دیداری که در هفته گذشته با خانواده های شهدای هفت تیر و قاریان قرآن در ۸ تیر و اساتید دانشگاهها در ۱۱ تیر داشتند به مطالب مهمی اشاره فرمودند که در این مجال به پاره ای از آن رهنمودها توجه می کنیم:

الف- به همگان توصیه کردند که از فضای معنوی رمضان استفاده کنند و با قرآن مأنوس باشند و قرآن را قرائت کنند و بفهمند و تدبر نمایند و آموزه های آنرا مورد عمل قرار دهند و از تلاشهای قرآنیان تشکر کردند.

ب- ایشان جنگ جاری در عراق را جنگ دلبستگان به اهداف آمریکا با طرفداران استقلال ملت ها دانستد نه جنگ بین سنی و شیعه ؛چه اینکه جنگ افروزان به همان اندازه با افراد سنی معتقد و متعهد و علاقمند به کشورشان دشمن هستند که با شیعه دشمنی دارند. در آنجا دشمن در پوشش اسلام با اسلام مقابله می کند و این جنگ برای ایجاد تفرقه میان مسلمانان است. دشمن امید به جنگ میان شیعه و سنی دارد. در قضیه عراق، قدرت های سلطه گر و به طور مشخص رژیم آمریکا درصدد سوء استفاده از جهالت ها و تعصب های عوامل بی اختیار هستند. آنان خوب فهمیده اند که اگر در دنیای اسلام مذاهب اسلامی گریبان یکدیگر را بگیرند و کشمکش با همدیگر را شروع کنند رژیم غاصب صهیونیستی نفس راحتی خواهد کشید.( واقعاً هم مطلب همینگونه است)

ج- رهبری انقلاب، ضمن خوب توصیف کردن حرکت علمی در کشور هشدار دادند نباید گذاشت دانشگاهها به باشگاههای سیاسی تبدیل شوند و عرصه تاخت و تاز مسائل سیاسی شوند که در یک برهه ای این چنین شد و این یعنی توقف و رکود در حرکت پرشتاب علمی ایجاد شدن و توقف یعنی عقب گرد. حضرت آقا یادآور شدند من بارها گفته ام و عقیده دارم دانشجویان باید با مسائل سیاسی و تحلیل سیاسی آشنا باشند و نباید آنان را از مسائل سیاسی بازداشت اما باید مواظب بود تا سوء استفاده از این فضا نشود. امید که این رهنمودها برای همگان درس آموز و راهگشا باشد.

1. توطئه دشمنان و غفلت مسلمانان: دشمنان بیداری و آگاهی و استقلال مسلمانان هر روز در صدد خلق توطئه جدیدی هستند تا آنان را از وحدت و آینده نگری و اتحاد علیه دشمن مشترک خود غافل سارند و لذا درصدد جنگ افروزی میان امت اسلام می باشند. آنان را به جان هم می اندازند تا از یکدیگر کشته بگیرند و خصومت علیه یکدیگر بورزند و از دشمن اصلی خود مثل آمریکا و فرزند نامشروعش اسرائیل غافل بشوند. درگیری در پاکستان، افغانستان، سوریه و اخیراً در عراق بهترین شاهد زنده این سخن است. نخست وزیر اسرائیل( نتانیاهو) صراحتاً به آمریکا توصیه کرد که در جنگ داخلی میان داعش و دولت عراق دخالت نکند چرا که از هر طرف که کشته شوند به نفع ما است !چه فرصتی برای اسرائیل بهتر از این نوع فرصت ها که مسلمانان با یکدیگر درگیر باشند و او در کمال قساوت و وحشی گری به مسلمانان بی پناه فلسطین حمله کند، بکشد، مجروح کند، خانه هایشان را به آتش بکشد و بی گناهان را زندانی کند و از هیچ کس هیچ اعتراضی نشنود؟ اخیراً به بهانه مفقود شدن سه شهرک نشین چه حملات وحشیانه ای که به خانه های فلسطینی ها نداشت و پس از پیدا شدن جسد آنها چه تهدیدهایی که نکرده و در ابتدای راه چه جنایت ها که مرتکب نشده است. جالب اینکه در این فاصله دهها فلسطینی را کشته و مجروح کرده و صدهاتن را زندانی نموده و چندین خانه را به آتش کشیده اند و تازه تهدید کرده اند که باید غزه اشغال بشود و فلسطینی ها تنبیه بشوند. جالب تر اینکه برای کشته شدن سه صهیونیست سریعاً آمریکا، انگلیس و فرانسه و … آنرا محکوم کردند و آن را جنایت وحشیانه خواندند اما از کسی هیچ اعتراضی به این کشت و کشتارهای وسیع شنیده نمی شود. در همین حال یک نوجوان ۱۶ ساله فلسطینی که در مسیر مسجد است را می ربایند با چاقو قطعه قطعه می کنند و جسدش را به آتش می کشند و هیچ کس آنرا محکوم نمی کند. کابینه صهیونیستی جلسه فوق العاده گذاشته تا حملات همه جانبه ای را علیه فلسطینی ها را به راه بیندازد و این در حالی است که مسلمانان غافل اند و به کشتار یکدیگر اشتغال دارند. امیدواریم مسلمانان به خود بیایند و با وحدت کامل در مقابل اردوگاه دشمن بایستند و یاور مظلوم و خصم ستمگر باشند.

سخن پایانی

۱-      چهاردهم تیرماه روز شهرداری و دهیاری را گرامی داشته وبه همه شهرداران و دهیاران خسته نباشید گفته و خدماتشان را ارج می نهیم و برای ایشان موفقیت آرزو داریم.

۲-      شانزدهم تیرماه روز مالیات و آغاز هفته فرهنگ مالیات است آنرا هم گرامی داشته و به همگان، هم مؤدیان مالیات و هم ممیزهای مالیاتی توصیه می کنیم تا طبق قانون عمل کنند و به کسی آسیبی وارد نشود.

۳-      از همگان تشکر می کنیم که در مراسم عبادی سیاسی نماز جمعه در اوج گرمای تیرماه شرکت فرموده اند و تقاضا می کنیم در نمازهای جماعت که در حدود ۲۰ مکان در این شهر برپا می گردد شرکت فرمایند و دل ها را در پرتو معنویات این ماه به ویژه با قرآن کریم جلا دهند و در سایه اتحاد و همدلی که بحمدالله حاصل است از مسئولان هم بخواهند که هرچه بیشتر در خدمت شهرستان بکوشند و مردم را با ارائه خدماتشان خوشحال و امیدوار سازند.

۴-      در این ماه از کمک به افراد نیازمند غافل نباشیم و به کمک کمیته امداد بشتابیم. برای زیر نظر گرفتن یک یتیم و بی پناه و کمک به بی پناهان با کمیته همگام و هماهنگ باشیم.