خطبه ۸ مهر ۱۴۰۱

خطبه اول ۸ مهر

اصل یازدهم: خواب و بیداری

برای ادامه زندگی انسان، خواب و بیداری جزء نیازهای اساسی بشمار می‌آیند. چراکه خواب، باعث استراحت و تجدید قوای انسانی است و پشتوانه انسان برای کار و تلاش به شمار می‌آید.

خداوند متعال در دو جای از قرآن به‌صراحت از خواب به‌عنوان عامل آرامش یاد کرده‌است یکی در سوره فرقان آیه‌ی ۴۷ دیگری در سوره نبأ آیه ۹ می‌باشد«وَ جَعَلْنا نَوْمَکُمْ سُباتاً».

بدیهی است اگر دستورهای اسلام در خصوص خواب و بیداری لحاظ شده و مورد توجه قرار گیرد هم نیازهای انسان تأمین می‌شوند هم انسان به کارهایش می‌رسد. بله در این خصوص مثل بسیاری از موارد باید حالت اعتدال را در پیش گرفت و از هر گونه افراط و تفریط حذر کرد. اینک به پاره‌ای از توصیه‌های دینی در این خصوص توجه می‌کنیم که درواقع سبک زندگی دینی را بیان می‌کند: ۱. در آموزه‌های دینی توصیه شده که اولویت به سمت راست داده شود مثلاً در غذا خوردن با دست راست، ورود به مسجد با پای راست و خوابیدن هم به سمت راست باشد. یعنی این تیامن نباید از دست داد و نادیده گرفت.

رسول خدا به امیر المؤمنین علیه السلام فرمود خوابیدن چهار گونه است. خواب پیامبران بر پشت و خواب مؤمنان بر پهلوی راست و خواب کافران و منافقان بر پهلوی چپ و خواب شیطان‌ها بر رویشان است. (الفقیه ۴٫۳۶۵).

امام صادق علیه‌السلام فرمود:«کَانَ رسول الله (ص) یَسْتَاکُ‏ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَنَامَ وَ یَأْخُذَ مَضْجَعَهُ وَ کَانَ ص إِذَا أَوَى إِلَى فِرَاشِهِ اضْطَجَعَ عَلَى شِقِّهِ الْأَیْمَنِ وَ وَضَعَ یَدَهُ الْیُمْنَى تَحْتَ خَدِّهِ الْأَیْمَن‏». (مکارم الأخلاق ؛ ص۳۸)

بله پیامبر پس‌از مسواک کردن دست راستش را زیر گونه راستش می‌گذاشت و به پهلوی راست می‌خوابید.

۲. در مکانی که حفاظ دارد باید استراحت کند تا خطری متوجه نشود.

۳. خوابیدن به‌تنهایی کراهت دارد.

۴. خواب ابتدای روز و عصرگاهان و بین نماز مغرب و عشا نکوهیده است ولی خواب کوتاه نیمروزی (قیلوله) مورد تأکید و تأیید است.

۵. باید در خواب میانه‌روی داشت.

(رسول خدا فرمودند: ثَلَاثَهٌ یُحِبُّهَا اللَّهُ‏ قِلَّهُ الْکَلَامِ وَ قِلَّهُ الْمَنَامِ وَ قِلَّهُ الطَّعَام‏.( مجموعه ورام ؛ ج‏۲ ؛ ص۱۲۱)

امام صادق: کَثْرَهُ النَّوْمِ‏ مَذْهَبَهٌ لِلدِّینِ وَ الدُّنْیَا.( الکافی (ط – الإسلامیه) ؛ ج‏۵ ؛ ص۸۴).)

– امام باقر ع فرمودند: چهار چیز است که مقدار کم آن‌هم بسیار است آتش خواب بیماری و دشمنی.

اندازه نگه‌دار که اندازه نکوست            هم لایق دشمن است و هم لایق دوست.

خطبه دوم

تقوا

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ

ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ! ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺻﺒﻮﺭ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺻﺒﺮﻫﺎﻳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻳﮏ‌ﻛﺎﺳﻪ ﻛﻨﻴﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ، ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻓﺘﻨﻪ‌ﻫﺎ ﻫﻢ‌ﺑﺴﺘﮕﻲ‌ﺗﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﺧﺪﺍ ﻣﺮﺍﻗﺐ ﺭﻓﺘﺎﺭﺗﺎﻥ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺷﻮﻳﺪ. («آل عمران/۲۰۰»)

در آیه پایانی سوره آل عمران، خداوند متعال مؤمنان را دعوت می‌کند تا اولاً خودشان اهل صبر باشند و ثانیاً به‌صورت دسته‌جمعی هم مصابره داشته باشند و ثالثاً اهل رابطه و ارتباط با یکدیگر باشند و رابعاً اهل تقوا باشند تا به رستگاری برسند.

جامعه‌ای اهل فلاح و رستگاری است که این اصول چهارگانه را رعایت کند و کاربردی نماید. تقوایی که در پایان این دستورالعمل آمده‌است ضامن و به‌وجودآورنده‌ی آن ۳ مورد دیگر است.

قال الامام العسکری(ع): «مِنَ‏ الْفَوَاقِرِ الَّتِی تَقْصِمُ الظَّهْرَ جَارٌ إِنْ رَأَى حَسَنَهً أَطْفَأَهَا وَ إِنْ رَأَى سَیِّئَهً أَفْشَاهَا». «از بلاهای کمرشکن، همسایه‌ای است که اگر کار خوبی دید آن را پنهان کند و اگر کار بدی دید آشکارش نماید».

وقتی کار ناپسند همسایه‌ی اینگونه‌ای کمرشکن باشد حتماً کار مشابه همسر، همکار، فرزندان، اقوام و دیگران همین‌گونه خواهد بود نباید خوبی‌ها را کتمان و بدی‌ها را افشا کرد بلکه باید عیب پوش و نیکی گستر بود.

مناسبت‌ها

 ۱. شهادت امام حسن عسکری علیه‌السلام: آن حضرت که در سن ۲۲سالگی به امامت رسیده بود پس‌از ۶ سال امامت توسط دستگاه جبار عباسیان مسموم شد و در ۲۸ سالگی به شهادت رسید. ایشان با وجود این‌که در زندان و یا تحت نظر شدید بود اما هرگز از هدایت شیعیان و تعیین وکلایی برای آنان در بلاد اسلام غافل نبود و با رهنمودهای علمی و معرفتی خودش، شبهه‌ها و دین ستیزی ها را پاسخ می‌داد.

ابوالادیان می‌گوید من رسائل امام رو به شهرها می‌بردم و جواب می‌آوردم. قرار شد من نامه‌هایی از ایشان را به مدائن ببرم و چون برگشتم دیدم صدای شیون و زاری بلند است و جعفر بن علی برادر آن حضرت هم ایستاده و به تعزیت مردم پاسخ می‌دهد من به فکر فرو رفتم که یعنی این آقا امام است؟ دیدم به او خبر دادند جنازه تجهیز شده بیایید نماز بخوانید جعفر وارد منزل شد من و دیگران هم بودیم. آماده اقامه نماز میت شدیم دیدم کودکی با مشخصات ویژه از راه رسید و به عمویش گفت من به خواندن نماز سزاوارترم او هم اطاعت کرد و آن نوجوان نماز را خواند و همگان فهمیدند که مهدی (عج) امام دوازدهم شیعیان است که ما ضمن عرض تسلیت شهادت ایشان سالروز امامت حضرت ولیعصر (عج) را گرامی می‌داریم.

۲. پاسخ قاطع مردم به اغتشاشگران: پس‌از کارگر شدن توطئه‌های عبری و عربی و غربی و اغتشاش و آشوب هایی در چندین شهر و کشور که از شعارهای ساختارشکن و اعمال مجرمانه آشوبگران پیدا بود که از کجا سرچشمه چشم می‌گیرد مردم صف خود را از آنان جدا کردند و در یک اجتماع عظیم (امت رسول‌الله) در تهران و برخی از شهرهای بزرگ علاقه و دل‌بستگی خودشان را به نظام، اسلام، امنیت، مقدسات دینی و ملی و رهبری نشان دادند و اعلان کردند اجازه جولان دادن به عده‌ای از تحریک شدگان و فریب‌خوردگان و عمال بیگانه نخواهند داد و از انقلاب و کشورشان و خادمان خودشان به‌ویژه نیروی انتظامی اعلام حمایت داشتند و همه توطئه‌های دشمنان را خنثی کردند و به قول وزیر خارجه کشورمان (جناب آقای عبدالهیان) در رادیو سراسری آمریکا؛ ایران نه جای کودتا است و نه تغییر نظام. ما با آشوبگران طبق قوانین خود برخورد می‌کنیم. در هر حال این مردم بوده و هستند که وظیفه خود را همیشه به‌موقع و به بهترین وجه انجام داده و می‌دهند و حالا باید مسئولین بیش‌از پیش در خدمت مردم باشند و اعتراض به‌حق آنان را بشنوند و پاسخ‌گوی خواسته مشروعشان باشند. ریاست محترم جمهور در مصاحبه تلویزیونی اعلان کردند سؤال، انتقاد، حتی اعتراض را می‌پذیریم ولی آشوب و اغتشاش را خیر.

۳. اشاره به چند رویداد و اتفاق

•شنبه نهم مهرماه، روز جهانی سالمندان است. وظیفه‌ی اخلاقی همگان است که به این عزیزان احترام بگذاریم و برای آنان که سرپرست مناسبی ندارند تلاش کنیم تا باعزت زندگی خود را گذران کنند و به ساخت و تجهیز ساختمان سالمندان کمک کنیم.

•هجرت تاریخ‌ساز امام‌خمینی از عراق به پاریس را در ۱۳ مهر ۵۷ شاهد هستیم که به بازگشت پیروزمندانه ایشان در ۲۲ بهمن ماه انجامید.

•در همین تاریخ، روز نیروی انتظامی است که ان‌شاءالله هفته آینده به آن خواهیم پرداخت و از زحمات و خدمات این عزیزان جان‌برکف که تقریباً هر روز شهید یا مجروح می‌دهند و با اشرار و قاچاقچیان و سارقان مقابله می‌کنند تقدیر و تشکر خواهیم کرد.

•روز ۱۴ مهر روز دام‌پزشکی هم هست که ما ضمن عرض خسته نباشید به همه کسانی که در این عرصه تلاش می‌کنند از مردم می‌خواهیم تا به توصیه‌های این عزیزان توجه کنند و با رعایت اصول بهداشتی و سلامت خود و اعضای خانواده و جامعه خودشان توجه بیشتری بکنند چه این‌که پیش گیری بهتر و مقدم‌تر از درمان است.